Film: inspiracje do rysunku

Miejsca, które niegdyś emanowały autentycznym góralskim duchem,  teraz zostały osaczone przez komercję i turystyczną masowość.
Gombrowicz, Żeromski, Sienkiewicz, Kasprowicz … czy znaleźliby dziś tę ciszę gór ? Tą barwną ludowość i swojskość? Tę góralską fantazję? A Stryjeńska? A Witkacy?
To nowe wcielenie Zakopanego, między tradycją a konsumpcją, gdzie fotograficzne selfie z Giewontem i białym misiem za 10 złotych stają się ważniejsze niż autentyczne doświadczenie gór.
Przez moment, podczas rysowania, pomyślałam o ludziach, którzy kiedyś tu mieszkali lub wielokrotnie wracali szukając natchnienia. O prostocie górskiego życia. O tym, jak ich codzienność zakopiańskich górali, została zdominowana przez napływ turystów, szukających tylko szybkich wzruszeń. Jak zmieniła się mentalność tubylców, zmieniając gościnność w pazerność, a serdeczność  w prostacką podstępność. Czy obecna popularność Zakopanego jest nadal w stanie oddać ducha tego miejsca?
W końcu, odłożyłam ołówek. Narysowałam Gubałówkę tak, jak ją zapamiętałam w młodości. A może to nie moje wspomnienia, tylko o nich czytałam u Przerwy-Tetmajera i Witkacego?

Film: Prezentacja rysunku
Film: Inspiracje do rysunku

Gdy tylko je zobaczyłam będąc po raz pierwszy w Zakopanem, oczywistą sprawą było przetworzenie i narysowanie ich w moim stylu. Wyłapywanie lokalnych smaczków wizualnych jest dla mnie niezwykle silnym stymulantem rozbudzającym kreatywność. Ale było to 20 lat temu…

Zakopiańskie chaty są niezwykłym przykładem drewnianej architektury, które od wieków stanowią ikony malowniczości i unikalnego stylu Zakopanego. Te tradycyjne domy są jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli miasta i przyciągają turystów z całego świata.
Pochodzące z XIX wieku zakopiańskie chaty to prawdziwe dzieła sztuki drewnianej. Charakteryzują się charakterystycznym kształtem, w którym dachy sięgały nisko ku ziemi, co zapewniało izolację przed zimnem i trudnymi warunkami atmosferycznymi. W elewacjach chat dominuje drewno, które jest zdobione rzeźbionymi wzorami i ornamentami, często inspirowanymi folklorem góralskim. Jaskrawe barwy, takie jak czerwień, zieleń czy niebieski, nadają im wyjątkowego uroku i sprawiają, że są łatwo rozpoznawalne.
Wnętrza zakopiańskich chat również zachwycają swoją tradycyjną i przytulną atmosferą. Drewniane belki na ścianach, strome schody, rozległe kominki i rzeźbione meble dodają im charakteru i oryginalności. Często spotkać można również rzeźbione i malowane elementy, takie jak drewniane skrzynie, ludowe tkaniny czy ręcznie zdobione ceramiki, które podkreślają lokalny folklor i historię regionu.
Architektura zakopiańskich chat jest zgodna z ideą stylu zakopiańskiego, który został stworzony przez jednego z najważniejszych przedstawicieli polskiej architektury – Stanisława Witkiewicza. Jego projektowanie opierało się na połączeniu tradycyjnych góralskich wzorów z elementami secesji i modernizmu. W ten sposób powstała unikalna mieszanka, która wykreowała nowy styl architektoniczny, charakterystyczny tylko dla Zakopanego.
Drewniane zakopiańskie chaty są nie tylko symbolami regionu, ale także ważnym elementem dziedzictwa kulturowego Polski. Ochrona i konserwacja tych budowli jest priorytetem, aby przyszłe pokolenia mogły cieszyć się ich pięknem i zachwycać się ich unikalnością.
Niestety!
Trudno obliczyć, ile zabytkowych chat zniknęło na skutek rozbiórki, zniczenia czy pożarów. Szacuje się, że przez ostatnie 20 lat było ich kilkadziesiąt. Zakopiańskie Towarzystwa Opieki nad Zabytkami ocenia, że na ich liście zabytków jest 20 nieistniejących już domów i kilkanaście kolejnych zagrożonych rozbiórką.
Inwestycje w nowoczesną architekturę, wszechogarniający handel straganowy i eksploatacja wszelkich zasób dla pieniędzy doprowadziły do tego, że miasto, które pamiętam z młodości już nie istnieje. Na próżno szukać tamtych wizualnych wspomnień… Być może za jakiś czas turysta poszukujący specyficznego zakopiańskiego klimatu nie będzie miał czego szukać w Zakopanem. Zostanie ono tylko w pamięci i na ilustracjach.